Ἡ ἐλεήμων καρδία…

Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Λεμεσοῦ κ. Ἀθανασίου

Πόσο συνεργεῖ στήν προσευχή ἡ ἐλεημοσύνη!

Ἄν θέλεις νά προσευχηθεῖς, πρέπει νά γίνεις ἐλεήμων ἄνθρωπος. Ἐλεήμων μέ ὅλη τήν ἔκταση τῆς λέξεως. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος πεῖ ἕνα καλό λόγο στόν ἄλλο ἄνθρωπο ἤ προσφέρει κάτι ἤ δώσει μία ἐλεημοσύνη, τότε αὐτή ἡ κατάσταση κινεῖ τήν ψυχή του στήν προσευχή.

Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος εἶναι ἀποδεδειγμένο ὅτι, ὅταν σταθεῖ εἰς προσευχή, ἡ προσευχή του κινεῖται πρός τόν Θεό, ὁ ὁποῖος τήν

δέχεται. Λέει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ: «ἀσκητής ἀνελεήμων, δένδρον ἄκαρπον». Ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος δέν ἔχει ἐλεήμονα διάθεση, εἶναι σάν δέντρο ἄκαρπο.

Δηλαδή ὅσες ἀσκήσεις κι ἄν κάνει κάποιος, προσευχές, νηστεῖες, ἀγρυπνίες, ἐάν ἡ καρδιά του δέν εἶναι ἐλεήμων καρδία, δέν κινεῖται μέ ἀγάπη πρός τόν ἄλλο ἄνθρωπο, δέν ἔχει συμπάθεια ὅπως ὁ Θεός ἔχει συμπάθεια πρός ὅλους, τότε αὐτός ὁ ἄνθρωπος εἶναι σάν ἕνα δέντρο τό ὁποῖο δέν ἔχει καρπούς.

Ἡ ἐλεημοσύνη ἀπό μόνη της, λένε οἱ πατέρες, σώζει τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος μοιάζει μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός εἶναι ἐλεήμων. Τί λέμε στή Θεία Λειτουργία; «ὅτι ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος Θεός ὑπάρχεις». Εἶναι ἐλεήμων ὁ Θεός.

Αὐτός πού εἶναι ἐλεήμων μοιάζει μέ τόν Θεό καί ὁ Θεός δέν μπορεῖ νά ἀρνηθεῖ σ’ αὐτόν τή χάρη Του.

Πραγματικά ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει αὐτή τήν ἐλεήμονα διάθεση καί στέκεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μετά παρρησίας καί τρόπον τινά ὑπερασπίζεται τόν ἀδικούμενο ἄνθρωπο, κυριολεκτικά αὐτός ὁ ἄνθρωπος μοιάζει μέ τόν Θεό.

Καί τοῦ ἐλεήμονος ἀνθρώπου ἡ καρδιά εἶναι σάν ἕνα θυσιαστήριο, μία θυσία ἡ ὁποία προσφέρεται στόν ἐλεήμονα Θεό. Γι’αὐτό οἱ Πατέρες μιλώντας γιά τήν κρίση, τονίζουν ὅτι δέν εἶπε ὁ Θεός οὔτε ἄν νηστεύσατε, οὔτε ἄν μείνατε καθαροί, οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο.

Τί εἶπε ὁ Θεός; Ὅτι ἤμουν πτωχός καί ξένος καί μέ συνηγάγετε, γυμνός καί μέ ντύσατε, ἀσθενής καί ἐπεσκέψασθέ με καί ὅλα αὐτά τά πράγματα, γιά νά δείξει ὅτι ὁ καρπός τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα εἶναι νά ἀποκτήσουμε ἐλεήμονα καρδία.

Ἡ καρδία μας νά γίνει ὅμοια μέ τήν καρδία τοῦ Θεοῦ. Ἄν αὐτό δέν γίνει, τότε σημαίνει ὅτι κάτι δέν πάει καλά. Ἐάν νηστεύεις, ἀγρυπνᾶς, προσεύχεσαι, μελετᾶς, ἀγωνίζεσαι, κάνεις ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί ἡ καρδία σου δέν εἶναι ἐλεήμων, δέν ἔχει ἐλεημοσύνη πρός τόν ἄλλο ἄνθρωπο, εἶσαι σκληρός καί δέν συγκινεῖσαι, σημαίνει ὅτι θέλεις δουλειά.

Σημαίνει ὅτι πρέπει νά τό συνειδητοποιήσεις ὅτι ὑπάρχει κάτι, τό ὁποῖο σκληραίνει τήν καρδιά σου. Καί πρέπει νά μάθουμε νά κτυπήσουμε αὐτή τήν καρδιά, νά σπάσει ἡ καρδιά μας. «Σύντριψόν μου τήν καρδία τήν πεπορωμένη», νά σπάσει ἡ καρδιά μας, νά γίνει συντετριμμένη καρδιά, ὥστε νά ἀποκτήσει ἐλεημοσύνη πρός ὅλη τήν κτίση.

Οἱ Ἅγιοι πολλές φορές εἶχαν τέτοια ἐλεήμονα διάθεση, ὥστε καιγόταν ἡ καρδιά τους ὑπέρ ὅλης τῆς κτίσεως, ὑπέρ ὅλου τοῦ κόσμου, ὑπέρ τῶν ἑρπετῶν, τῶν φυτῶν, τῶν δέντρων, τῶν ἀνθρώπων καί τῶν δαιμόνων ἀκόμα.

Αὐτή εἶναι λοιπόν ἡ ἐλεήμων καρδία, πού χρειάζεται γιά νά μοιάσουμε μέ τόν Θεό πατέρα μας. Αὐτή ἡ ἐλεήμων καρδία εἶναι τό στοιχεῖο ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐργάζεται πνευματικά. Ἔτσι ὅπως εἶπε ὁ Χριστός: «γίνεσθε οἰκτίρμονες καθώς ὁ πατήρ ἡμῶν ὁ οὐράνιος οἰκτίρμων ἐστί», νά γίνετε οἰκτίρμονες, ἐλεήμονες, ὅπως ὁ πατέρας σας ὁ οὐράνιος εἶναι οἰκτίρμων καί ἐλεήμων.

Γιά νά ἀποκτήσουμε ἐλεήμονα καρδία πρέπει νά ἀγωνιστοῦμε σέ ὅλες τίς ἀρετές. Ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ πρακτική τοῦ νά δώσουμε ἐκ τοῦ ὑστερήματός μας ἤ ἐκ τοῦ περισσεύματός μας στόν ἄλλο ἄνθρωπο πού ἔχει ἀνάγκη, αὐτό εἶναι ἕνα σκαλοπάτι ἀπαραίτητο.

Δέν μπορεῖς, λέει ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος, ὅταν ἔρθει ὁ ἀδερφός σου καί σοῦ πεῖ πεινῶ, νά τοῦ πεῖς πήγαινε καί εὔχομαι ὁ Θεός νά σέ θρέψει, δέν γίνεται αὐτό τό πράγμα, πρέπει νά τοῦ δώσεις κάτι νά φάει.

Δέν μπορεῖ νά μιλᾶς τοῦ ἄλλου περί τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καί νά μήν τόν ἐλεεῖς. Ἐντάξει, ἀκούει τά πνευματικά πού λέεις ἀλλά αὐτός πεινᾶ, διψᾶ, καίγεται, ἔχει πρόβλημα.

Ὁ Ἅγιος Σεραπίων πούλησε καί τό εὐαγγέλιο ἀκόμα καί ἔλεγε ὅτι πουλῶ αὐτό πού μέ ἔμαθε νά πουλῶ τά πάντα. Τοῦ ἔμεινε ἕνα πράγμα, τό εὐαγγέλιο, καί πῆγε καί τό πούλησε, διότι αὐτό τό βιβλίο τοῦ ἔμαθε νά δίνει τά πάντα.

Ἐμεῖς δέν ἔχουμε τέτοια αὐταπάρνηση, ἀλλά ἄς ἔχουμε μικρότερη, ἄς ἔχουμε λιγότερη κατά τά μέτρα μας. Ἄς κινηθοῦμε ὅμως ὑπερβαίνοντας τόν ἑαυτό μας. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, συνεχῶς μιλοῦσε περί τῆς ἐλεημοσύνης καί ἔλεγε ὅτι αὐτή ἡ ἀρετή καί μόνη της σώζει τόν ἄνθρωπο.

Ἰδιαίτερα ἐμεῖς πού εἴμαστε στόν κόσμο δέν μποροῦμε νά κάνουμε πολλές ἀσκήσεις, οὔτε μεγάλους κόπους, οὔτε μεγάλες ἀγρυπνίες ἤ νηστεῖες. Ἔχουμε μία ἄνεση, δέν ἔχουμε αὐτή τήν αὐστηρότητα πού ἔπρεπε ἴσως νά εἴχαμε.

Τί μᾶς μένει; Ἡ ἐλεημοσύνη, μόνο αὐτό εἶναι μία θυσία καί πάλι τί δίνεις; Αὐτά πού σοῦ ἔδωσε ὁ Θεός δίνεις. Ἄν θέλει ὁ Θεός νά σοῦ τά πάρει, σέ δυό λεπτά σοῦ τά παίρνει. Αὐτά πού σοῦ ἔδωσε ὁ Θεός μέσα ἀπό τήν πρόνοιά Του, δίνεις κι ἐσύ στόν ἀδελφό σου.

Δέν εἶναι δικά σου, σοῦ τά ἔδωσε ὁ Θεός, οὔτε μαζί σου θά τά πάρεις, εἶσαι ἕνας διαχειριστής, δέν μπορεῖ νά τά ἔχεις μαζί σου αἰώνια. Ὁπότε φρόντισε νά τά κάνεις ἐπενδύσεις σωστές.

Νά ξέρεις ὅτι ὅλα αὐτά τά πράγματα θά τά βρεῖς στήν αἰώνια Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πράγματι, νά ξέρετε ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι αὐτή ἡ ἀρετή πού βοηθᾶ τήν ψυχή μας, ὅπως λένε οἱ πατέρες, κατευθεῖαν νά περάσει καί νά εἰσέλθει στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γιατί;

Γιατί κάνουμε τήν καρδιά μας, τήν ψυχή μας ὅμοια μέ τόν ἐλεήμονα Θεό.

Ἑνοριακὸ ἔντυπο διαδρομές

Μηνιαῖο φυλλάδιο τοῦ Ἱ.Ν. Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως

Τεῦχος 17ο – Νοέμβριος 2015

Πηγή