«Εἴ τις Ἑπίσκοπος, ἤ Πρεσβύτερος, ἤ Διάκονος, ἤ Ὑποδιάκονος, ἤ Ἀναγνώστης, ἤ Ψάλτης, τήν ἁγίαν Τεσσαρακοστήν οὐ νηστεύει, ἤ Τετράδα, ἤ Παρασκευήν, καθαιρείσθω. Ἐκτός εἰμή δι’ἀσθένειαν σωματικήν ἐμποδίζοιτο. Ἐάν δέ λαϊκός ἧ, ἀφοριζέσθω».
(Κανών ΞΘ΄, Ἁγίων Ἀποστόλων)
Είναι αλήθεια ότι, εμείς, οι νεοέλληνες χριστιανοί, έχουμε ουσιαστικά καταργήσει στην πράξη, ό,τι διδάσκει η Αγία Πίστη μας, βρίσκοντας χιλιάδες «προφάσεις εν αμαρτίαις» και διαμορφώνοντας έτσι τη δική του «πίστη» ο καθένας μας. Ένα απ’ αυτά που καταργήσαμε είναι και η νηστεία, την αναγκαιότητα και ωφελιμότητα της οποίας θα εξετάσουμε, εν συντομία, μέσα από την πράξη και τα λόγια της Εκκλησίας μας.
Η νηστεία έχει την αρχή της στους πρωτοπλάστους, όταν «διέταξε ο Θεός τον Αδάμ λέγοντας… από του δέντρου της γνώσεως του καλού και του κακού απαγορεύεται να φάτε»[1].
Ο Κυριός μας, νήστεψε «σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες»[2] στο σαραντάριο όρος, δεχόμενος τις προσβολές του διαβόλου, «για να μας διδάξει με νηστεία να ετοιμαζόμαστε και να γυμναζόμαστε για τους αγώνες κατά των πειρασμών…»[3]. Ο Ίδιος, είπε στους μαθητές Του ότι «αυτό το γένος των δαιμόνων δεν φεύγει παρά μόνο με προσευχή και νηστεία»[4].
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος τονίζει: «Όποιος παραμελεί τη νηστεία, ας γνωρίζει ότι μετακινεί το θεμέλιο όλων των αρετών. Γιατί αυτή είναι η αρχή κάθε εργασίας για την ψυχή και ο δρόμος που οδηγεί στον Χριστό… Όποιος χαλιναγωγεί το σώμα, μπορεί να κυριαρχήσει και στις κακές επιθυμίες.»[5]
Ο άγιος Δημήτριος του Ροστώφ, στο «Πνευματικό Αλφάβητό» του, γράφει: «Δεν θα έχεις ποτέ πνευματική διαύγεια, σωστή κρίσι και θετικά αποτελέσματα στον πόλεμο κατά των παθών σου, αν δεν αγαπήσης τη νηστεία και δεν ασκηθής σε γενικώτερη εγκράτεια όλων των επιθυμιών σου. Αλλιώς θα δαπανήσης τη ζωή σου μέσα στο σκοτάδι της συγχύσεως και της αλογίας και θα πάρης ως αμοιβή τη στέρησι της ουράνιας μακαριότητος. Φυλάξου από την πολυφαγία και το πιοτό. Σ’ αυτά τα δύο βρίσκεται η αρχή κάθε αμαρτίας και προ παντός της πορνείας. Η ακράτεια γεννά όλα τα κακά. Από την πολυφαγία και τη μέθη βαρύνεται η ψυχή, θολώνει ο νους, επαναστατεί η σάρκα, αποθρασύνεται ο σατανάς και αποξενώνεται ο άνθρωπος από τη θεία αγάπη»[6].
Ο μεγάλος Ιεραπόστολος του γένους μας, άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, κήρυττε: «…ας είνε δεδοξασμένος ο Θεός οπού μας εχάρισε τρία άρματα με τα οποία να τον πολεμώμεν (τον διάβολο). Ανίσως και είνε εδώ τινας από σας και δαιμονίζεται, και θέλη να μάθη τα ιατρικά, εύκολον είναι· εξομολόγησις, νηστεία και προσευχή. Όσον εξομολογείται ο άνθρωπος, νηστεύει και προσεύχεται τόσον κατακαίεται και φεύγει ο διάβολος[7].
Βέβαια, ο άγιος Βασίλειος διευκρινίζει, ότι «Δεν είναι αρκετή μόνον η αποχή απ’ τις τροφές στην επαινετή νηστεία, αλλ’ ας νηστέψουμε νηστεία που να είναι δεκτή κι ευάρεστη στον Θεό. Νηστεία αληθινή είναι η αποξένωση απ’ το κακό, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποχή απ’ το θυμό, ο χωρισμός απ’ τις επιθυμίες, την καταλαλιά, το ψεύδος και τη ψευδορκία»[8].
Κλείνοντας την ενδεικτική αυτή αναφορά, θα μνημονεύσουμε τα λόγια της αγίας Σοφίας (1883 Πόντος-1974 Κλεισούρα): «Μικροί μεγάλοι να έρθουν στην μετάνοια, να μετανοούν. Να γνωρίζουν ότι ο Θεός είναι επάνω. Αυτοί δεν το γνωρίζουν, σαν τα άλογα ζώα τρώνε την Παρασκευή. Παρακαλώ τον Θεό να μετανοούν, αυτοί δεν μετανοούν… Δεν εξέρνε που πάνε. Που βαδίζνε δεν εξέρνε. Τρώνε τας Παρασκευάς. Τρώνε μέλια και ελιές και λένε πως νηστεύνε. Νηστεία θα ειπεί άλας και ψωμί… Αχ, να ξέρατε τι έπαθε ο Κύριος την Τετάρτη και την Παρασκευή, τίποτα δεν θα βάζατε στο στόμα σας. Ούτε ψωμί, όχι λάδι. Μη μαντζιρίζετε (μην τρώτε αρτύσιμα) Τετάρτη και Παρασκευή»[9].
Ας βρούμε, ανυπερθέτως, έναν καλό Πνευματικό, πιστό στην παράδοση της Εκκλησίας μας, να μας καθοδηγήσει με διάκριση στον δύσκολο αλλά και μέγα δρόμο που οδηγεί «εις παν αγαθόν».
[1] Γεν. 2, 16-17
[2] Ματθ. 4,2
[3] ΒΑΣΙΛΕΙΑΝΟ ΑΠΟΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑ, Εκδόσεις «ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ».
[4] Ματθ.17,21
[5] Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ, Ι. Μ. ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ.
[6] Έκδοση Ι. Μ. ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ.
[7] ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ, ΑΡΧΙΜ. Χ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ.
[8] ΒΑΣΙΛΕΙΑΝΟ ΑΠΟΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑ…
[9] ΣΟΦΙΑ Η ΑΣΚΗΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ, Ι.Μ. ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου